سرزمين ايران گر چه از نظر بوم شناسی در منطقه خشكی از جهان قرار گرفته است و بخش اعظم خاك آن را مناطق خشك و نيمه خشك تشكيل ميدهند. اما به هيچ وجه چهره يكنواختی ندارد. تنوع سيما و منظر كشور ايران، قبل از هر چيز مديون تضادهای اقليمی، دامنه تغيرات ارتفاعی و موقعيت جغرافيائی آن است. طيف گسترده ای از زيستگاهها كه دامنه آن از برفچال ها و يخچالهای دائمی و ارتفاعات عميق كوير، جنگل های بارانی معتدله هيركانی تا نخلستان ها و مانگروهای جنوب تغير ميكند، فون پرندگان غنی و متنوعی را در خود جای داده اند.

دو زنجيره كوهستانی زاگرس و البرز و انشعابات گسترده آنها كه حوضه خشك درونی را احاطه كرده اند، به عنوان منشأ جريان های آبی عمده كشور نه تنها تالابهای شور و شيرين فصلی زيادی به وجود می آورند بلكه منبع تغذيه بسياری از تالابهای بزرگ دايمی نيز محسوب ميشوند.

كشور ايران اگر چه فاقد پرندگان اندميك وانحصاری است اما به دليل موقعيت جغرافيائی منحصر به فرد خود دارای تنوع قابل توجهی از پرندگان با خاستگاه جغرافيائی متفاوت است. سرزمين ايران در تلاقی سه منطقه جانوری پالئاركتيك ،اورينتال (ايندو مالايا)، اتيوپيا (آفروتروپيكال) قرار گرفته است، بخش عمده كشور در منطقه جانوری پالئاركتيك قرار دارد و طبيعی است كه بيشتر پرندگان آن وابسته به اين منطقه جانوری باشند. عناصر اورينتال و اتيوپيا آخرين حد پراكنش خود را به ترتيب در جنوب شرقی و جنوب غربی كشور گسترش داده اند.

با نگاهی گذرا به زمينه های مختلف هنری و زمينه های مختلف ادبی از گذشته های دور تا به امروز به سابقه بسيار طولانی رابطه انسان و پرندگان پی برد. پرندگان زبان استعاره انسان برای بيان بسياری از انديشه های خود از دير باز تا به امروز بوده اند. رابطه بسيار ملموستری نيز بين انسان و پرندگان وجود داشته است.

پرندگان مدتهای مديدی نقش پيك و وسيله ارتباطی جوامع انسانی را داشته اند. با پيشرفت علوم و پی ريزی دانش اكولوژی و توسعه آن ،نقش پرندگان در زندگی انسان نمود بيشتری پيدا نموده است .ولی هنوز ابهامات زيادی در مورد زندگی اين شاخه موجود است كه نياز به بررسيهای فراوان دارد. متأسفانه در كشور ما در زمينه نحوه زيست پرندگان و شناسائی آنها منابع فارسی بسيار محدودی وجود دارد و از طرف ديگر اطلاعات موجود در آنها نيز برای استفاده علاقمندان كافی نمی باشد. امروزه در بسياری از كشورهای جهان در مورد شناسائی جانوران دهها كتاب راهنما در تيراژ وسيعی چاپ و در اختيار عام و خاص قرار گرفته است اما در كشور ما جز در موارد محدودی كه اغلب نيز جزء كتابهای ناياب به شمار ميرود تلاش در خور ديگری صورت نگرفته است . در حال حاضر كه بيشتر جوامعی كه در آنها شناسائی پرندگان از حوزه شناسائی پرنده شناسان خارج شده و در سطح فرا گيری به عوامل مهمی راه يافته است. در حاليكه در كشور ما شمار پرنده شناسان به تعداد انگشتان دست ميرسد.

ميدانيم كه مروزه جمعيت بسياری از پرندگان رو به كاهش گذاشته و حفاظت مسئولانه از آنها حتی در مورد گونه های حمايت شده از پشتوانه مطمئن و بلند مدتی بر خوردار نيست. شناخت و بررسی اهميت پرندگان اثرات زيادی در زندگی انسان دارد. از صنعت هواپيما سازی گرفته تا تدريس در دانشگاهها كه در علوم مرفولوژی و فيزيولوژی تدريس ميشود و اين بخش در زمينه مرفولوژی ميتواند بسيار مفيد واقع گردد. كما اينكه بازديد كنندگان از اقشار فرهنگی و علمی جامعه از جمله دانشگاهها و مدارس برای بازديد به اين مركز ( موزه تاريخ طبيعی ) مراجعه می نمايند كه در اين خصوص ميتوان با آموزش و آگاهی بيشتر انس و الفت بيشتری بين مردم و طبيعت علی الخصوص پرندگان بر قرار كرد كه اين امر در حفظ تنوع زيستی و زيستگاه پرندگان و در نهايت زندگی خود انسانها شايان ذكر است. ضمناً در تجهيز و تكميل بخش پرندگان موزه های كشور فعاليت اين بخش حائز اهميت است.

مسئول و کارشناس بخش پرندگان آقای مهندس فرهاد صادقی راد میباشد .

در سطح كره زمين 300 ميليارد پرنده زيست می كنند ، كه در 9648 گونه تقسيم بندی می شوند ، و اين تعداد گونه در واقع 1/0 پرندگانی هستند كه از زمان ما قبل تاريخ باقی مانده اند ، يعنی 90% آنها از بين رفته اند ، كه نكته بسيار قابل توجهی ميباشد ، و بايد در اين راه از هر كوششی دريغ نكرد . شناخت طيف متنوع پرندگان ايران كه امروزه تعداد آنها به 502 گونه مختلف ميرسد و در 19 راسته و 79 تيره و 220 جنس تعلق دارند كار ساده ای نيست و نياز به آموزش ، بازديدهای ميدانی مستمر دارد و تا زمانی كه شناخت پرندگان ميسر نشود ، اهميت ، كار كرد و نقش های چند جانبه آنها همچنان در ابهام باقی مانده و حفاظت آنها نيز بطور كامل ميسر نخواهد شد .

بار سنگین این مسئولیت دشوار مهمترین وظیفه اصلی این بخش میباشد، این بخش وظیفه دارد کلیه تحقیقات علمی(زیستگاهی- تغذیه ای – تولید مثل-رفتاری-...)و نیز شناسائی وجمع آوری گونه های پرندگان رادر طی مأموریتهای مختلف بانجام رسانده و نتیجه اطلاعات بدست آمده را، ثبت و بایگانی نماید.

1) قسمت تحقيقات و بايگانی :

وظايف اين قسمت شامل جمع آوری ، شناسائی ، بررسی ، ثبت و مطالعه در مورد دوره زندگی ، توليد مثل ، پراكنش ، جمعيت ، رفتار شناسی پرندگان ايران و خاور ميانه از اهم وظايف آن می باشد.

اين قسمت در دفتر موزه تاريخ طبيعی ايران قرار گرفته و تعداد نمونه های موجود در بايگانی آن 239 قطعه می باشد. ضمنأ اطلاعات نمونه های اين قسمت نظير محل جمع آوری، شناسائی كننده، نام فارسی، نام علمی، نام انگليسی، تاريخ جمع آوری، فرم نگهداری و بيومتری مطابق لیبل های شماره 1 و 2 و ثبت و نگهداری میگردند.

وظايف اين قسمت شامل ارائه پرندگان فلات ايران با زيبائی و رعايت اصول علمی كه بتوان بصورت مشاهده مستقيم خصوصيات ظاهری و رفتاری پرندگان نظير زيستگاه، تغذيه، تخم گذاری، لانه سازی و غيره را به بينندگان آموزش داد. اين قسمت در دفتر موزه تاريخ طبيعی ايران و موزه تنوع زيستسی پارك طبيعی پرديسان قرار دارد و تعداد نمونه های نمايشگاهی دفتر موزه و موزه تنوع زيستی 160 قطعه می باشد.

ضمنأ اطلاعات نمونه های اين قسمت نظير نام فارسی، نام انگليسی، نام علمی، پراكنش، تصوير نمونه، تاريخ جمع اوری، محل جمع آوری و تاكسيدرميست مطابق لیبل های شماره 3 و 4 ثبت و نگهداری ميگردد.

3) قسمت تاكسيدرمی پرندگان :

وظايف اين قسمت عمدتاَ تاكسيدرمی نمونه های پرنده ای است كه توسط اداره كل حفاظت محيط زيست استانها به اين قسمت انتقال داده شده و پس از تاكسيدرمی به استانها باز گردانده ميشوند، همچنين نمونه های موجود در بخش بايگانی و نمايشگاهی دفتر موزه تاريخ طبيعی ايران توسط اين قسمت تاكسيدرمی، ترميم، بازسازی، محافظت و نگهداری ميگردند.

اين قسمت در كارگاه تاكسيدرمی پارك پرديسان اسقرار دارد. لازم به ذكر ميباشد كه اطلاعات نمونه های بايگانی و نمايشگاهی بخش پرندگان در نسخه شبكه بانك اطلاعات تنوع زيستی بصورت سه صفحه با عناوين مختلف كه شامل رده، راسته، تيره، جنس، گونه، عكس نمونه، فيلم نمونه، صدای نمونه، محل نگهداری، محل جمع آوری، تاريخ جمع آوری، مشخصات جغرافيائی، جمع آوری كننده، تشخيص دهنده، مرور كننده، ارتفاع محل، زيستگاه، فرم نگهداری، كيفيت نمونه، كاربرد، وضعيت تهديد و اطلاعات بيومتری فيزيكی و شيميائی و ... ميباشد ثبت می گردد و با گذشت زمان اين اطلاعات بروز رسانی شده و از طريق شبكه اينترنت بخشی از آن در اختيار كاربران سايت قرار ميگيرد. علاقمندان ميتوانند با تماس با واحد پرندگان موزه تاريخ طبيعی يا از طريق بخش ارتباط با ما در سايت به مابقی اطلاعات دست يابند.

• تحقيقات و بررسی بر روی گونه های پرندگان كه شامل شناسائی، پراكنش، جمعيت، رفتار شناسی ، دوره زندگی و... ميباشد.

• بيومتری فيزيكی و شيميائی

• تاكسيدرمی پرندگان

• ثبت اطلاعات آماری در وب سايت

• جمع آوری گونه های پرندگان و نمونه برداری

• تهيه فيلم، عكس و صدا از نمونه های مورد نظر

• انجام مأ موريتهای فيلدی و بررسی گونه های پرنده در مناطق

• حفظ و نگهداری نمونه های موجود در بايگانی و نمايشگاه

• به روز رسانی اطلاعات موجود

• دستورات مديريت

مسئول بخش پرندگان و كارشناس تاكسيدرمی پرنده آقای مهندس فرهاد صادقی راد ميباشد ، كه كليه امور بايگانی ، نمايشگاه و تاكسيدرمی پرندگان دفتر موزه تاريخ طبيعی ايران را به عهده دارد .

قدیمی ترین شکل فون مهره داران ماهیها هستند که پس ازآن دوزیستان پیدایش یافتند و دوزیستان نیز موجب پیدایش خزندگان و از خزندگان نیز دو گروه نوین ، یعنی پرندگان و پستانداران که هر دو خونگرمند ،بوجود آمدند.

 تعریف فون(Fauna):

یک لغت لاتین میباشد که از کلمه Fanus به نام خدای جنگل یا God of the wood گرفته شده است که میتوان آنرا چنین تعریف نمود ،به ترکیب (Composition) یا مجموعه گونه های جانوری یا جانوران هر تاکسون (Taxon) در یک منطقه یا محدوده مشخص جغرافیائی فون گفته میشود. در واقع فون ،جانوران مربوط به یک منطقه یا یک کشور یا یک دوره زمانی را شامل میشود.

تعریف منطقه :

به مجموعه محیطهای جغرا فیا ئی گفته میشود که دارای ویژگیهای اقتصادی ،اجتماعی ،فرهنگی و زیست محیطی مشابه داشته باشند.تعریف تاکسون (Taxon):به سطوح طبقاتی نا مشخص گفته میشود.

• 1) ماهیهای آب شیرین 188 گونه و بیش از 400 گونه ماهی آب شور

•  2)دوزیستان 20 گونه

•  3)خزندگان 196 گونه [(شامل 10 گونه لاک پشت ،112 گونه سوسمار ، 1 گونه کرم سوسمار ،1 گونه تمساح و 72 گونه مار ( که حدود 60گونه آن در خشکی هستند )]

•  4)پرندگان 502 گونه 5)پستانداران 162 گونه( لازم به ذکر است که در این ارقام زیر گونه ها اساساُُُُ به حساب نیامده اند)

 

• 1) ماهیان 29 خانواده

• 2) دوزیستان 6 خانواده

• 3) کرم سوسمار 2 خانواده

• 4) لاک پشتها 4 خانواده

• 5) سوسمارها 8 خانواده

• 6) مارها 7 خانواده

• 7) کروکودیل 1 خانواده

• 8) پرندگان 76 خانواده

• 9) پستانداران 31 خانواده

 

به منظور انجام اين قلم آماری، كارشناسان مهره‌دار(از جمله كارشناس پستانداران، پرندگان، ماهيها و خزندگان) سازمان حفاظت محيط زيست مستقر در دفتر موزه تاريخ طبيعی و كارگاه تاكسيدرمی اقدام به تهيه جدول مأموريتها در طی يكسال می‌نمايند كه در طی اين يكسال باتوجه به برنامه معين و مشخص در مكان و زمان موردنظر گروههای مهره‌دار به مناطق موردنظر اعزام و طی مأموريتهای صحرايی، نمونه‌های مهره‌دار موجود در منطقه را مورد بررسی و شناسايی قرار ميدهند كه عمده اين استناد براساس مشاهده مستقيم با دوربين دو چشم صورت ميگيرد و همچنين آثار و بقايا و صدای موجودات نيز ميتواند دليلی بر وجود آنها باشد از جمله نوع سرگين، نوع رد يا اثر پا، بقايای اندام خارجی و داخلی نظير مو، پر و استخوان و صداهای اختصاصی گونه‌های پستاندار و پرندگان كمك زيادی در امر شناسايی می‌نمايد. همچنين تهيه عكس و فيلم از گونه‌های مشاهده شده و نيز جمع‌آوری تعدادی محدود از نمونه‌های كوچك پستانداران و نمونه‌های كوچك پرندگان و ماهيها و خزندگان كه به تهران انتقال داده ميشوند، كه بعد از تنظيم شناسنامه مربوطه بصورت تاكسيدرمی در نمايشگاه يا بايگانی در دفتر موزه تاريخ طبيعی تهران نگهداری ميشوند.

ضمناً بقايای جمع‌آوری شده نيز به بايگانی دفتر موزه تاريخ طبيعی تهران انتقال داده ميشوند. كه در كل ميتوانند به عنوان گنجينه اطلاعات و فون مهره‌داران از آن استفاده علمی نمود. لازم به ذكر ميباشد كه قسمتی از اين شناسايی توسط نمونه‌های پستاندار و پرنده‌هايی كه از استانها جهت تاكسيدرمی به دفتر موزه تاريخ طبيعی ارسال ميگردند صورت ميگيرد و شناسنامه‌ای از نمونه ارسالی تنظيم و در كامپيوتر (در بانك اطلاعات تنوع زيستی) ثبت و نگهداری ميشود، در كل ميتوان از اطلاعات ثبت شده و نمونه‌های موجود در نمايشگاه و بايگانی،‌ و بقايای موجودات، بعنوان بانك اطلاعاتی استفاده نمود كه در دفتر موزه تاريخ طبيعی ثبت و نگهداری ميشوند.

نام پرندگان به یونانی اورنیس(Ornis) و به لاتین آویس(Aves) میباشد و اصطلاح پرنده شناسی(Ornithology) برای دانشی است که در باره این جانوران مطالعه می کند.

پرندگان را به علت کثرت و فعالیت روزانه و سهولت دید و تشخیص، همه به خوبی می شناسند. همه پرندگان بدنشان از پر پوشیده است در صورتی که جانوران دیگر پر ندارند ،پر بدن پرنده را عایق ساخته و تنظیم دمای بدن را میسر می سازد ، پرهای بال ها و دم برای پرواز بکار می رود، پرندگان به علت قادر بودن در پرواز جاهائی را برای زندگی اشغال می کنند که جا نوران دیگر نمیتوانند، پرندگان میتوانند به تندی حرکت و نقل مکان یابند، در اثر پژوهش دقیق پژوهش گران و اشخاص علاقمند نکات جزئی مربوط به عادات پرندگان به خوبی روشن شده است، رنگ طبیعی و صدا های پرندگان برای انسان جالب و دلپذیراست و بسیاری از پرندگان ازنظرعادات غذائی اهمیت اقتصادی دارند ،بعضی انواع غیر اهلی و تعدادی از گونه های اهلی برای خوراک انسان منبع غذائی مهمی هستند.

• 1- بدن از پر (Feathers) پوشیده شده است.

• 2- دو جفت اندام ؛ که اندام های پیشین به صورت بال در آمده بکار پرواز می آید جفت پسین برای ایستادن راه رفتن ،یا شنا کردن (دارای پرده ) مناسب شده است . هر پا معمولاُدارای 4 انگشت است، روی ساق پا و انگشتان را پوست شاخی غلا ف کرده است .

• 3- استخوان بندی پرنده ظریف ، قوی و کاملاُ استخوانی است ، دهان عبارت است از یک نوک بر جسته که غلافی شاخی دارد . در پرندگان کنونی دندان وجود ندارد ،جمجمه دارای یک گندل پس سری با انحنای زیاد که غالباُ دراز است لگن به مهرهای زیادی جوش خورده ولی از سمت شکمی باز است . استخوان جناغ بزرگ بوده و معمولاُ در وسط آن بر آمدگی ناوی وجود دارد ،تعداد مهره های دم ، کم و به هم فشرده است.

• 4- قلب چهار خانه ای است ( دو دهلیز و دو بطن مجزا ) فقط کمان آئورت راست باقی مانده است ، در پرندگان خون تیره و روشن کاملاً از هم جداست.

• 5- تنفس بوسیله شش های به هم فشرده و متصل به دنده ها صورت می گیرد ،شش ها به کیسه های هوائی که دیواره های نازک داشته و میان اندامهای داخلی کشیده شده اند اتصال دارد ، سوتک یا خشکنای زیرین (Syrinx) در قاعده نای قرار دارد.

• 6- آبدانک وجود ندارد ، مواد زائد نیمه جامد است ،ماده فقط یک تخمدان و تخم راهه چپ را دارد.

• 7- 12 جفت پی های مغزی (Cranial nerves) دارند.

• 8- دمای بدن آنها معین و تنظیم شده است جانورانی خون گرم می باشند (Homoioth ermous) , تخم در خارج گذاشته شده و پرنده روی آن می خوابد (Incubation ) ،تقسیم تخم کامل نیست وتخم دارای محیط ذخیره ای فراوان است، در جریان تکامل جنین در داخل تخم پرده های جنینی (آمنیون ، کوریون ، کیسه زرده و آلا نتوئید) وجود دارد، جوجه یا هنگام از تخم بیرون آمدن دارای تشکیلات کامل بوده و از پر پوشیده است و میتواند به اطراف بدود، که به آن پرکوسیال (Precocial) گویند و یا ناتوان و برهنه بوده و نیازمند رشد بیشتری در لانه است که به آن آلتریسیال (Altricial) گویند ولی همیشه به کمک پدر و مادر تغذیه کرده و بوسیله آنها مراقبت و نگهداری می شود.

  پرندگان به علت دارا بودن ویژگیهای ذیل پیشرفت و تکامل بیشتری نسبت به جانوران پست تر داشته اند :

• 1) پوشش عایق ساز بدن
• 2) جدا بودن کامل گردش خون سیاهر گی و سرخرگی در قلب
• 3) گرمای معین و تنظیم شده بدن
• 4) بالا بودن میزان سوخت و ساز (Metabolism)
• 5) قابلیت پرواز
• 6) تکامل قابل توجه صدا ، شنوائی ، و بینائی
• 7)توجه و نگهداری ویژه از جوجه

با ویژگیهای مذکور پرندگان بالاتر از خزندگان قرار گرفته و فقط با پستانداران قابل مقایسه اند، پرندگان از نظر نوع پوشش بدن، قابلیت پرواز و زادآوری به نحو قابل ملا حظه ای با پستانداران اختلاف دارند.

بزرگترین پرندگان زنده شتر مرغ آفریقایست (Ostrich) که بلندی آن هنگام ایستادن 210 سانتی متر و وزنش 136 کیلو گرم یا بیشتر است و در کر کس های بزرگ آمریکا (Condors) فاصله دو نوک بال یا بازه متجاوز از 3 متر است ، کوچکترین پرنده مرغ زرین پر یا مگس خوار کوباست یا پرنده مگسی (Hummingbird) که درازایش 56 میلیمتر و وزنش در حدود 3 گرم است، اندازه هیچیک از پرندگان زنده و سنگواره به بزرگترین ماهی ها یا پستانداران نمی رسد .

1 ) روش کار با فایبر گلاس

پوست پرنده که قبلاُ پیکور شده و آماده است روی این قالب کشیده و سپس مونته و حالت داده میشود.

2 ) روش کار با پوشال

برای کلیه پرندگان قابل استفاده میباشد و یک روش قدیمی میبا شد.روش کار : مطابق و مشابه تنه ( لاشه ) دوکی شکل پرنده که از پوست جدا شده است، یک بدن مصنو عی با پوشال و نخ تهیه می گردد ف سپس پوست پیکور شده را روی این بدن مصنوعی می کشیم و مراحل مونته کردن و حالت دادن انجام می شود.

3 ) روش کار با پنبه

بیشتر برای پرندگان کوچک و متوسط و کمی بزرگ قابل استفاده است یک روش تقریباُ جدیدتر میباشد که احتیاج به تبحر و مهارت بیشتری دارد روش کار : پوست پیکور شده و آماده پرنده را ابتدا سیم گذاری شده و سپس بجای قالب مصنوعی از پنبه استفاده کرده و مراحل مونته کردن و حالت دادن انجام می شود.

4) روش انجماد خشک (Freeze dry)

یک روش بسیار جدید و علمی میباشد ، که هنوز در ایران انجام نگرفته است ، در روش بیشتر برای پرندگان کوچک و متوسط مورد استفاده قرار میگیرد.روش کار : ابتدا نمونه در دستگاههای مخصوص گذاشته و بعد از منجمد ( فریز ) شدن، با کمک تخلیه هوا و ایجاد خلاُ در محفظه دستگاه ، رطوبت نمونه را خارج می نمائیم ، این کار ممکن است چند روز به طول انجامد ، که در طی این زمان باید دائماُ رطوبت نمونه سنجیده شود ، در این روش فقط بجای چشمها از چشم مصنوعی استفاده می شود و بقیه بدن هیچ دستکاری یا تغییری داده نمیشود ، و عیناُ خود بدن پرنده بصورت کاملاُ خشک باقی میماند.

تاکسیدرمی ( Taxidermy) یک واژه یونانی است که از دو قسمت تشکیل شده است ، Taxis = مرتب کردن، Derma = پوست و در کل به معنی مرتب کردن و آراستن پوست اطلاق میشودو در زبان فرانسه به آن آمپایاژ ، به معنی پر کردن بدن پرنده از پوشال گفته میشود، بیشتر در مورد پرندگان بکار میرود ، و به نمونه درست شده آن آمپایه میگویند .

مراحل کار :

شامل پنج مرحله میباشد

1 - پوست کندن و چربی گیری

• جدا کردن پوست پرنده به روش صحیح

• نمک سود کردن پوست با مواد شیمیائی نگهدارنده و ضد آفات، مواد لازم عبارتند از : اسید فرمیک ، اسید سولفوریک ،آلوم کروم ، نمک ، زاج ، فرمالین ، براکس (ناتریون تترا برات ) ، جوش شیرین

• تمیز کردن پوست که شامل تراش دادن و زدودن مواد غیر پوستی است

• شستشو با آب ولرم و مواد شوینده نظیر پودر رختشوئی و مایع صابون و ...

و در کل این اعمال موجب حفاظت پوست در مقابل نفوذ باکتریها و آفات می گردد .

2 - قالب گیری و پوست کشی روی قالب

 ساخت چهار چوب بدن پرنده بوسیله سیم و تکمیل قالب با پنبه و پوشال و الیاف دیگر و کشیدن پوست روی قالب.

3 - حالت دادن به پرنده

شکل دادن به نمونه با توجه به حالتهای مختلف پرندگان در طبیعت که معمولاُ نباید بیش از 12 ساعت با مونته کردن پرنده وقفه ایجاد شود.

4 – چشم گزاری

انتخاب چشم مناسب با توجه به شکل ، رنگ و اندازه طبیعی چشم پرنده و قرار دادن آن در جای خود.

5 – ساخت پایه مناسب و نصب پرنده روی آن

ساخت زیستگاه مصنوعی برای قرار گرفتن نمونه در ان با توجه به وضعیت طبیعی و پوشش گیاهی مناسب با زیستگاه پرنده و بالاخره نصب پرنده روی پایه.

http://www.BirdGuides.com

http://www.naturia.per.sg

http://www.wikipedia.org

http://www.iczn.org